حضرت آیت الله سیدجعفر سیّدان (دام ظله العالی)

مؤسسه پژوهشی مصباح الهدی

مشهد مقدس رمضان المبارک 1429ه_

اَلْحَمدُ لله ربِّ الْعالَمِینَ، و خَیرُ الصَّلاه و السَّلام عَلی خَیرِ خَلقِهِ، حَبیب إلهِ العالَم، أبی القاسم محمَّد و عَلی آلِهِ آلِ الله؛ و اللَّعنُ الدَّائم عَلی أعْدائِهِم أعداءِ الله، مِنَ الآن إلی یَومِ لِقاءِ الله.

} وَعِبَادُ الرَّحْمنِ الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَی الأرضِ هَوْناً وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلاَماً { ؛[1]

بندگانِ خدای رحمان، کسانی اند که بر زمین بی تکبُّر (طبیعی و آرام) راه می روند، و هنگامی که جاهلان آنان را مخاطب سازند (و سخنان ناصواب بر زبان آورند) سخنِ استوار گویند (و در صدد مقابله برنیایند).

تدبُّر در تعالیمِ وحیانی (قرآن و حدیث) بهترین راه برای رشد و تکامل انسان و جوامع بشری است. اعتقادات، علوم و فضائل راستینی که از این دو منبع می جوشد و مسائل اخلاقی و دستورات عملی قرآن و عترت، تنها راه تعالی و رستگاری حقیقی است. سعادت در دنیا و فرجام نیک در آخرت، در گرو فراگیری تعالیم وحی و عمل به آنهاست.

توجه ویژه به قرآن و تدبُّر در آن همواره از سوی خود قرآن و پیامبر(ص) و ائمه(ع) سفارش شده است و هشدار داده اند که مبادا تعالیم وحی از یاد برود و یا دیگران بر عمل به قرآن از مسلمانان پیشی گیرند. حلال و حرامِ آن عمل نشود، و مسلمانان از عبرت های قرآن پند نیاموزند.

امیرالمؤمنین(ع) در وصیتی به امام حسن(ع) می فرماید:

وَاعْلَم أن_َّه لَا خَیرَ فِی علمٍ لایَنفَعُ، وَ لایُنتَفَعُ بِعلمٍ لایَحِقُّ تَعلُّمُه...

و أنْ أبْتَدئکَ بِتَعلیمِ کِتابِ الله _ عَزَّوجَلَّ _ و تَأویله و شَرائِعِ الإسْلَامِ وَ أحکامِه و حَلَالِه وَ حَرَامِه، و لاأجاوِزُ ذلکَ بک إلی غَیره؛[2]

فرزندم، بدان علمی که سودمند نباشد هیچ خیری در آن نیست؛ و دانشی که سزامند یادگیری نیست، فایده ای دربر ندارد...

من در آموزش، نخست کتاب خدای بزرگ و تأویل آن را به تو آموزاندم، و شریعت اسلام و احکامِ آن و حلال و حرامش را تعلیم دادم، و [تا اینها را نیاموختی و نیک ندانستی] به دیگر چیزها نپرداختم [و ذهنت را مشوش نساختم].

در این سخن امام(ع) مسئله ولایت و امامت مطرح نیست، بلکه سخن از تکلیف و رابطه پدر و فرزند و حقوقِ آموزشی است و به گونه ای یک الگو و خط مشی برای همه پدران و نظامِ آموزش اسلامی به شمار می رود.

از این سخن استفاده می شود که در آموزش علوم اولویت و فایده بخش بودن، مطرح است و در این راستا، اولین اولویت این است که مسلمان قرآن را بیاموزد و به حلال و حرام شریعت و احکامِ دین آگاهی یابد.

و سخن مهم این است که تا انسان دین را از منبع اصیلِ آن _ که تعالیم وحی است _ نیاموخته، بسی زیان کاری است که فرصتِ خویش را در وادی های دیگر تلف سازد.

جمله اخیر امام(ع) اهمیتِ فراگیری قرآن را می نمایاند و اینکه دیگر دانش ها با محوریت قرآن و نهادینه شدن شریعت اسلام در انسان، می توانند سودمند باشند.

ص: 2